Słownik Roztoczańskiej gwary
Roztoczański region słynny jest z gwary jaką posługują się jej mieszkańcy. Wiele słów zachowało się i bez problemu usłyszymy je dziś robiąc np. zakupy w wiejskim sklepie. Nie zmienia to jednak faktu, że gwara w jakimś stopniu jest jednak trochę zapomniana. Chcemy zapobiec temu procesowi i dlatego stworzyliśmy ten oto słownik.
cywać
odpoczywać
2012-04-29 04:34:29
Łukasz
cyganić
oszukiwać
2012-04-29 04:35:44
ni
nie
2012-04-29 04:57:54
se
sobie
2012-04-29 05:14:54
kila
kilogramy
2012-04-29 05:15:43
sz cego
z czego
2012-04-29 05:16:07
szosu lub czszosu
szosa - droga asfaltowa
2012-04-29 05:16:44
taksówka
szerokopojęte określenie każdego auta osobowego
2012-04-29 05:17:20
czsza
trzeba
2012-04-29 05:17:47
bida
bieda
2012-04-29 05:18:05
óny
oni
2012-04-29 05:19:34
ladacy
niegrzeczny
2012-04-29 05:19:52
het
daleko
2012-04-29 05:17:27
roztaczać
dzielić - stąd pochodzi nazwa Roztocze (wąskie pola)
2012-04-29 05:18:34
wdziwać
ubierać się
2012-04-29 05:18:59
czub
kaptur
2012-04-29 05:19:27
rychlo
szybko
2012-04-29 05:20:07
w tak roku
w poprzednich latach lub w ubiegłym roku
2012-04-29 05:20:58
Na (mocno zaakcentowane)
weź, bierz
2012-04-29 05:23:20
jicta
jedzcie
2012-04-29 05:24:05
idźta
idźcie
2012-04-29 05:24:28
roić się
wiercić się, nie móc usiedzieć w jednym miejscu
2012-04-30 00:04:54
zaparte
zamknięte
2012-04-30 00:05:54
odziwać
ubierać się
2012-04-30 00:06:18
nazat
z powrotem
2012-05-02 16:36:57
;)
koromysło
jeśli nie wiadomo jak coś nazwać to jest to zapewnie koromysło. To uniwersalne określenie czegoś dziwnego, nieznanego.
2012-05-02 18:07:46
zaparte
zamknięte np. drzwi
2012-05-02 18:47:25
jargotać
wydawać dziwne dzwięki, np. maszyna jargocze
2012-05-02 18:49:22
ino
tylko
2012-05-02 18:50:59
naskwarzyć
stopić tłuszcz, skwarki
2012-05-02 18:52:04
zaprzyć drzwi
zamknąć drzwi
2012-05-03 22:44:13
Wojtek
septocek, knypocek
zegarek
2012-05-03 22:45:10
Wojtek
trawę wylężyć
trawę wygnieść, np. sarny wylężyły trawę
2012-05-03 22:47:04
Wojtek
muszę się ocharużyć
muszę się doprowadzić do porządku, w tym także np. zrobić makijarz
2012-05-03 22:48:26
Wojtek
wylazocha
drabina
2012-05-03 22:48:56
Wojtek
spencyl
(chyba) skafander, kurtka
2012-05-03 22:50:00
Wojtek
kufajka
ciepła kurtka robocza
2012-05-03 23:06:30
musi
chyba.
Przykład A Lona to musi już naszczunt (naszcząt) poglupiała.
2012-05-06 17:06:28
Eugeniusz
naszczunt (naszcząt)
do jimentu
do reszty, do końca
Przykład: ....a taki dyszcz szel kumo, zem naszczunt (do jimentu) przemokla, jakzem szła do Was
2012-05-06 17:11:50
Eugeniusz
cupka
Przyklad: Leć, cupka do ciotki Mańki i pożycz trochy chleba, bo nom na wieczrze zabraknie
szybko
2012-05-06 17:15:46
Eugeniusz
dziwka
A nasza Mańka, to juz dziwka, juz dziwka, powiedzieli Bolkowo ło swojij wnuczce.
dziewka, panna
2012-05-06 17:18:23
Eugeniusz
pucha
Przyklad
Ale, Ci sie Wojtuś puchy czerwieniu, może jaki chory jezdeś, albo co?
policzek
2012-05-06 17:20:54
Eugeniusz
jest, ale jezdeś
Przykład: A dobrze jezdeś łodziony chociaż? Zimno dzisioj przeraźliwie, żeby Cie nie przewioło
jesteś
2012-05-06 17:25:38
Eugeniusz
łodzioć, łodziwać
Przykład: Nie lodziwojj sie tak grubo dzisioj, bo straszno duchota łod rana.
ubrać, ubierać
2012-05-06 17:28:58
Eugeniusz
duchota
Przykład:
- Ale duchota łu Was w chałupie. Lotwórzta se łokna.
- A nie lotwiromy , kumo, bo mucy strasznie (wlasciwie straśnie) lozu do chalupy i parszczu po gorkach.
parno, gorąco
2012-05-06 17:33:12
Eugeniusz
parszczyć
Przykład:
- Zostawiłeś Jasiu kota w chałupie i naparszczoł lojcu do zupy.
- Wcale nie napaeszczol, babko, bom mu dol trochy dzidzioków z mojij kulaszy ji napewno nie chcialo mu sie jeść.
powodować, że coś (głównie potrawa, żywność) nie jest juz czyste, zanieczyszczać w sposób fizyczny lub metaforyczny
2012-05-06 17:42:59
Eugeniusz
dzidzioki.
Przykład; Mosz tam tam matka jakie dzidzioki, zeby kasze lokrosić. Nie bede jesc takij posnyj.
skwarki
2012-05-06 17:45:08
Eugeniusz
posny
Przykład:
- Jakos posno ta zupa dzisioj, matka.
- A czem, żem miala lokrosic, jak juz ni mom ani słóniny ani masła, ani łoleju jakiego.
postny, nieokraszony
2012-05-06 17:49:59
Eugeniusz
słónina
Przykład:
- Pożyczylibyście kumo trochy słóniny, bo ni mom, czem zupy okrosić.
- Wicie kumo, ze bym wom pożyczyła, ale na przednówku to ji lu nas posnu jjemy.
slonina
2012-05-06 17:54:31
Eugeniusz
jeść, ale jjidz, jjidzta, jjemy
jeść
2012-05-06 17:55:26
Eugeniusz
przednówek
okres póżnej wiosny, kiedy w komorach brakowało juz zapasów przygotowanych jesienią, a nie było jeszcze ani wczesnych owoców, ani przetworów mlecznych, bo krowy właśnie oczekiwały potomstwa i nie dawały mleka
2012-05-06 17:59:25
Eugeniusz
cywać
Przykład !
- Co tak cywiecie dzisioj, Piotrowo?
- a bo mi Pieter nie dol spac cału noc, jeno.....
Przykład 2
- Poszła byś juz spać, a nie bedziesz tu cywać po łomacku. Jutro nie zdunżysz (zdążysz) ty dłubaniny skuńczyć.
przysypiać (ze zmęczenia)
albo zasiedzieć sie w nocy przy jakieśc robocie
2012-05-06 18:08:37
Eugeniusz
po łomacku ( omacku)
Przykład:
- A słyszałaś kumu, ze Marynka Biołego, to se łoczy całkiem zesula?
-A czego?
- A siedziała po lomacku, zamiost se swiatło zaświcić
po ciemku
2012-05-06 18:13:13
Eugeniusz
pośnik, od slowa post, posny
Przykład:
Mamo, a w tem roku po na posnik podziemy do dziadków, czy luny przydu do nas?
wieczerza wigilijna
2012-05-06 18:58:20
Eugeniusz
smażenica
Przykład:
Zjidz chociaż smażenicy, bo nie bedziesz mioł sily jak pódziesz głodny.
jajecznica
2012-05-06 19:03:00
Eugeniusz
ciokać
Przyklad
- Jest Jadzia w domu?
- Dopiro co jeszcze była, ale już dzieś pociekla.
łazić, biegać po wsi
2012-05-06 19:05:25
Eugeniusz
zdybać
Przyklad:
- Jile jojek, zes zdybol dzisioj?
- Jeno pińć (pięć), może poszły sie niść dzie indzij.
znaleźć
2012-05-06 19:09:33
Eugeniusz
ligać
Przykład:
Zmęczony jestem, jide juz ligać.
kłaść się (do lożka)
2012-05-06 19:13:46
Eugeniusz
reczka
gryka
2012-05-06 19:17:16
Eugeniusz
recczok
rodzaj regionalnego wypieku
Przepis na jego wykonanie znajdziesz w zakladce Roztoczańskie przysmaki
2012-05-06 19:19:51
Eugeniusz
namta, idzta
macie, jedzcie
2012-05-08 10:43:31
Aga
w sieni
w korytarzu
2012-05-09 20:01:58
Emilia
pokrywka
przykrywka do np. garnka
2012-05-10 20:56:09
Krzysiek
zabandulić
zachmurzyć, np:. zabanduliło sie, trza wracać do chałupy
2012-05-22 22:44:53
agapiok
kiń
rzuć, np. kiń to na stół
2012-05-22 22:47:37
barc ( do ciągnienia wozu konnego przyczepia się do niego postronki)
orczyk
2012-05-23 10:26:06
as
brzechać
szczekać
2012-05-23 12:56:07
Grzegorz
kaziunne
czyjeś, czyjaś własność
2012-05-27 14:59:35
Edward
lico
lejce
2012-05-28 15:49:11
Marta
wrywa
biegnie szybko
2012-06-07 21:55:24
Mania
letnik
marynarka
2012-06-07 21:57:36
Mania
zdyboł letnik
znalazł marynarkę
2012-06-07 21:58:41
Mania
przy drodze są kały
koło drogi są bajorka/kałuże.
2012-06-07 22:01:21
Mania
kociuba
narzędzie do wygarniania ognia/żaru z chlebowego pieca
2012-06-07 22:03:40
Mania
zamaić
dodać aromatu, czegoś co ładnie pachnie
2012-06-25 19:01:43
Eliza
ślizgo
ślisko
2012-06-25 19:05:52
Eliza
poszeł z tąd !
idź z tąd!
2012-06-25 19:14:55
Eliza
bidne malińkie
biedne dziecko w sensie: nieszczęśliwe, pokrzywdzone
2012-06-25 19:16:57
Eliza
pleść
mówić, 'gadać' głupoty
2012-06-25 19:18:34
Eliza
paszoł won
idź stąd, wynocha
2012-07-05 20:04:52
naduszać
nacisnąć , przycisnąć
2012-07-26 14:10:36
Ela
dźwirki
małe drzwi
2012-08-14 09:33:39
kasia
ścieknąć
spaść "zloź bo ściekniesz" - zejdź bo spadniesz
2012-08-17 12:31:19
Mariola
werete
sflaczałe, mało jędrne
2012-08-21 14:01:13
Marta M
tęgie
zbite, jędrne
2012-08-21 14:02:12
Marta M
banduja się
zbierają, gromadzą
2012-08-21 14:03:30
Marta M
wuzyk
wózek
2012-08-21 14:04:13
Marta M
kwardy
twardy
2012-08-21 14:04:47
Marta M
wczano paro
przyjdą do kogoś tłumnie, w dużej grupie
2012-08-21 14:06:14
Marta M
nyje
boli tępo
2012-10-19 21:47:09
zo
Zaziunąć
Zauroczyć, rzucić urok.
2012-11-20 17:47:26
TS
Trzymce cała/cały
Trzęsę się cała/cały
2012-11-20 17:49:49
TS
Ciapy
Kapcie
2012-11-20 17:50:57
TS
idź do czorta
wynoś się
2012-12-04 22:43:15
rol
naładować
naprawić (np. urządzenie)
2012-12-07 15:25:40
robert
pendzok
Rower
2012-12-16 12:07:33
Jacek
obacz cy słychać solo
zobacz czy posolone
2013-01-18 17:53:34
R>X
hady
chamy
2013-01-18 17:54:57
R>X
hapaty
pyskaty
2013-01-28 14:23:24
magda k.
je (np. ona je tam)
jest (np. ona jest tam)
2013-02-19 20:59:24
RiP
śpital
szpital
2013-02-20 18:41:35
RiP
lata (np. "Co tak latasz?")
biega (np. "Dlaczego tak biegasz?")
2013-02-20 18:42:33
RiP
szpyrna
rzucę
2013-03-23 20:21:11
Okoń Zbigniew
kidać
rzucać
2013-03-23 20:22:54
Okoń Zbigniew
cyrkulatka/cerkolatka
stołowa piła tarczowa
2013-03-31 13:07:23
Piotrek
septocek
zegarek
2013-04-08 21:53:22
wylizocha
drabina
2013-04-08 21:54:57
ciumek
buziak, całus
2013-05-08 20:13:50
barbar
Majzel
Przecinak
2013-05-14 00:01:21
kłypy
włosy
2013-06-09 20:59:48
Piotr
uzuwaj hodaki
wkładać buty
2013-09-28 16:55:29
b72
kociaki
miękkie buty ocieplane zimowe
2013-10-09 01:46:21
lg
rytczak
inaczej pieróg biłgorajski
2013-11-21 00:40:54
Leszek
jop twoju mać
mój dziadek tak mówił do mnie jak coś narozrabiałem
2013-11-21 00:42:25
Leszek
psiakręć
mój dziadek tak mówił jak mu się coś zepsuło albo nie udało
2013-11-21 00:43:14
Leszek / Łukowa
nu, wio! albo nu smuga!
moja starsza ciocia tak mówiła jak np. mieliśmy gdzieś iść, np. nu, wio do kuścioła bo ju pięć pu piąty, niezdążyta!
2013-11-21 00:47:43
Leszek
ślimarga
to określenie jakiejś lepkiej cieczy albo czegoś lepkiego, np. mój dziadek na zalewę z grzybów mówił: ale ślimarga pewnie łoctu mało dali.
2013-11-21 00:50:02
Leszek
smark albo gile
to inaczej katar
2013-11-21 00:50:27
Leszek
cyrkulatka albo cerkulatka
stołowa pilarka tarczowa, w centralnej Polsce krajzega
2013-11-21 00:53:52
Leszek
potoknąć garki
umyć naczynia
2013-11-21 09:28:52
Leszek / Łukowa
"bez" ( jadu wozy bez wieś )
to znaczy "przez" wieś
2013-11-21 10:04:51
G. Wiatrowski
kaluża
kałuża
2014-01-23 22:18:42
AD
lejbi się, zlejbiło się
coś, np. tkanina, siatka, powinno być napięte, a zwisa luźno, jest wiotkie
2014-01-23 22:21:08
AD
do jimentu
do końca, pewnie pochodzi od słowa amen na końcu modlitwy
2014-01-23 22:24:47
AD
gryczaniak
pieróg biłgorajski
2014-01-23 22:25:53
AD
skoka
szybko
2014-03-09 23:07:10
AD
zzuć
zdjąć buty
2014-04-28 14:55:03
Eugeniusz 2
zwalać, ale żeś się zwalał
pobrudzić, ale się pobrudziłeś
2014-06-15 12:18:02
Ola
facelik
chustka do nosa
2014-06-17 11:08:49
aner
jontrznica lub jątrznica
kaszanka
2014-06-17 11:18:45
aner
niewiastka
synowa
2014-11-17 15:51:29
kk
trachtor
traktor
2014-11-17 15:51:59
kk
łodwieczyrz
popołudnie
2014-11-17 15:52:35
kk
chmora
chmura
2014-11-17 15:53:10
kk
pocirz
pacierz, modlitwa
2014-11-17 15:53:40
kk
lejba
długa spódnica
2014-11-17 15:54:33
kk
zruć
zdejmij np.buty
2014-11-17 15:56:15
kk
tsza
trzeba
2014-11-17 15:57:10
kk
wtryniać się
przeszkadzać
2015-08-04 15:39:11
Piotr Świętojański/Narol
wtryniaj
jedz
2015-08-04 15:41:22
Piotr Świętojański/Narol
rychtować
naprawiać
2015-08-04 15:51:49
Piotr Świętojański/Narol
nasermater
przekleństwo
2015-08-04 15:52:48
Piotr Świętojański/Narol
szpycyfinder
mały sprytny chłopak
2015-08-04 15:53:49
Piotr Świętojański/Narol
szczać
oddać mocz
2015-08-05 08:38:30
Piotr Świętojański/Narol
Rozbuduj słownik o swoją propozycję
Wystarczy uzupełnić poniższy formularz. Naturalnie koniecznie należy podać słowo lub tłumaczoną frazę oraz jej tłumaczenie. Jeśli chcesz możesz również podpisać się imieniem, pseudonimem lub adresem e-mail.